เหนื่อยง่าย และหายใจไม่อิ่มเกิดได้จากกิจกรรมในชีวิตประจำวันไปจนถึงเกิดจากผลพวงจากโรคร้ายหลายชนิด อาการที่เกิดขึ้นเพียงชั่วคราวจะมีระยะเวลาไม่เกิน 2 วันหากมากกว่านั้นอาจเป็นเรื้อรัง และบ่งบอกถึงสัญญาณของโรคได้ ดังนั้นหากเกิดอาการดังกล่าวผู้ป่วยไม่ควรปล่อยปละละเลยควรมาพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและทำการรักษาต่อไป
หายใจไม่อิ่ม (Dyspnea หรือ Shortness of Breath) เป็นอาการที่มักเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน โดยผู้ป่วยจะรู้สึกสูดอากาศเข้าไปได้ไม่เต็มที่ ทำให้เกิดการหายใจสั้น ๆ หรืออาจรู้สึกหายใจไม่ออก อึดอัด ซึ่งจะมีสาเหตุที่แตกต่างกัน เช่น การทำกิจกรรมที่ใช้แรงมากจนเกินไป หรือการอยู่ในสภาพอากาศที่กระตุ้นให้เกิดอาการ ซึ่งหากปล่อยไว้นานอาจทำให้เกิดอาการหายใจไม่อิ่มเรื้อรังได้ ลักษณะอาการหายใจไม่อิ่มที่ส่งผลต่อระบบหายใจ มีดังนี้
อาการเหล่านี้หลายคนอาจมองว่าไม่ใช่อาการรุนแรง และอาจเกิดขึ้นเป็นปกติอยู่แล้ว หากคิดแบบนี้คงต้องบอกว่าถูกต้องเพียงครึ่งเดียว เนื่องจากอาการหายใจไม่อิ่ม จากความเหนื่อยง่าย อาจไม่ใช่อาการเล็กน้อยเพียงอย่างเดียว หากแต่ส่วนหนึ่งของอาการเหล่านี้มีสาเหตุมาจากโรคร้ายที่เราไม่อาจมองข้ามไปได้ เช่น โรคหัวใจ โรคปอด หรือการติดเชื้อทางเดินหายใจ เป็นต้น
อาการที่เกิดขึ้นอาจเป็นผลมาจากการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การใช้แรงมากเป็นเวลานาน ไม่ค่อยออกกำลังกาย มีความเครียด พักผ่อนไม่เพียงพอ มีอาการตกใจ หรืออาจเกิดจากสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อร่างกายของเราส่งผลให้มีอาการเหนื่อยล้า และหายใจไม่สะดวก เช่น สถานที่ความกดอากาศต่ำอย่างยอดเขา สถานที่อุณหภูมิสูงจนเกินไป เป็นต้น สาเหตุที่กล่าวมานี้สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน และสามารถกลับมาเป็นปกติได้ในเวลาต่อมา
คงไม่มีใครต้องการให้อาการเหนื่อยง่าย หายใจลำบากของเราเกิดมาจากโรคร้ายแน่ ๆ แต่น่าเสียดายที่ไม่ใช่แบบนั้น ปัญหาด้านการหายใจเป็นภาพสะท้อนของโรคบางโรคที่มีอันตรายร้ายแรงที่สุดถึงขั้นเสียชีวิต
สาเหตุเหล่านี้เป็นบ่อเกิดของอาการที่เราคิดว่าอาจไม่เป็นอะไร แต่ถ้าเรานับจากจำนวนสาเหตุของอาการเหนื่อยง่าย และหายใจไม่อิ่มคงจะเห็นแล้วว่าโรคที่ทำให้เกิดอาการนี้ช่างมีมากมายเกินกว่าจะนับได้หมด ดังนั้นหากมีอาการดังกล่าวเป็นเวลานานกว่า 2-3 วันให้รีบเข้าพบแพทย์ เพื่อทำการวินิจฉัยหาวิธีรักษาต่อไป
แพทย์จะประเมินความรุนแรงของอาการนี้ด้วยการออกกำลัง โดยมี Word Scale (Modified Medical Research Council Scale) เป็นตัววัด โดยจะแบ่งเป็น 0-4 Grade ดังนี้
อาการหายใจไม่อิ่มเรื้อรังมักเกิดขึ้นนานหลายสัปดาห์ หรืออาจกินเวลานานเป็นเดือน ซึ่งมักมีสาเหตุจากโรคประจำตัว เช่น โรคกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อม ทำให้หัวใจสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้ไม่เต็มที่ จึงทำให้ผู้ป่วยมีอาการหายใจไม่อิ่ม นอกจากนี้อาจมีสาเหตุจากภาวะอื่น ๆ ด้วย เช่น ภาวะอ้วน หรือมีภาวะการตั้งครรภ์ เป็นต้น
ด้วยสาเหตุที่หลากหลายทำให้แพทย์ต้องทำการซักถามประวัติ และอาการปัญหาการหายใจของผู้ป่วย รวมไปถึงการตรวจสภาพร่างกาย ตรวจเลือด ตรวจตับและไต เป็นต้น โดยเฉพาะการตรวจทรวงอกด้วยการเอกซเรย์ การตรวจหัวใจด้วยคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) วิธีเหล่านี้จะสามารถช่วยหาสาเหตุที่แท้จริงของอาการเหนื่อยง่าย และหายใจไม่อิ่มได้
อาการหายใจไม่อิ่มเป็นอาการที่สามารถทำให้บรรเทา หรือหายเองได้ แต่หากไม่ดีขึ้น ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุ และเพื่อป้องกันอาการเรื้อรัง หรือหาทางรักษาโรคร้ายที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต
____________________________________